Zaznacz stronę

Badania i współpraca międzynarodowa

Badania naukowe Centrum Europejskiego

Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego jest zarówno jednostką dydaktyczną, jak i jednostką badawczą, realizując oba cele w sposób zrównoważony. Dydaktyka i badania naukowe stanowią dwa ściśle powiązane i oddziaływujące na siebie obszary aktywności w ramach CE. 

Tym samym podstawowym zadaniem CE jest z jednej strony kształcenie studentów pragnących pogłębić swoją wiedzę na temat Europy, z drugiej prowadzenie interdyscyplinarnych badań naukowych w zakresie studiów europejskich, obejmujących zarówno problematykę integracji europejskiej, jak też szerszych zagadnień dotyczących całej Europy, ze szczególnym uwzględnieniem jej roli we  współczesnym świecie.

Badania realizowane w CE prowadzone są w ramach dwóch głównych obszarów wiedzy: nauk humanistycznych i nauk społecznych, obejmujących bardzo szerokie spektrum zagadnień badanych przez takie nauki jak politologia, historia, prawo, ekonomia, socjologia, kulturoznawstwo, antropologia czy informatologia. Realizuje to zespół pracowników CE, w  skład którego wchodzą specjaliści ze wszystkich wskazanych dyscyplin naukowych. Korzystają oni przy tym z najlepszych tradycji, potencjału i doświadczeń Uniwersytetu Warszawskiego, jak też ściśle współpracują z innymi placówkami naukowymi w Polsce i za  granicą.

Centrum Europejskie dążyło i nieustannie dąży do utrzymania ścisłego powiązania dydaktyki z prowadzonymi badaniami poprzez zwiększenie wysokiego poziomu nauczania, a  także kontynuując dalszy rozwój interdyscyplinarnych badań statutowych i własnych oraz dalszy rozwój jakościowy i ilościowy badań prowadzonych przez pracowników CE, a także doskonalenie stosowanych przez nich metod badawczych. W celu uzyskania jeszcze większej synergii między prowadzoną dydaktyką a realizowanymi badaniami CE wspierało i nadal /wspiera umiędzynarodowianie procesu kształcenia studentów i zdobywania doświadczeń dydaktycznych przez pracowników m.in. poprzez wyjazdy w ramach programu Erasmus/Erasmus +. Udzielane jest również wsparcie dla działalności naukowej studentów oraz szersze włączanie ich w prace badawcze prowadzone w jednostce.

Międzynarodowe aspekty integracji europejskiej i stosunków zewnętrznych UE

W ramach działalności badawczej dotyczącej międzynarodowych aspektów integracji europejskiej i stosunków zewnętrznych UE (pkt 1) realizuje się następujące tematy badawcze:

  • Ewolucja polityki zagranicznej oraz bezpieczeństwa Unii Europejskiej
  • Teoretyczne aspekty roli i znaczenia Unii Europejskiej jako uczestnika stosunków międzynarodowych
  • Teoretyczne i metodologiczne problemy europeistyki w kontekście stosunków zewnętrznych UE
  • Unia Europejska jako mocarstwo ekonomiczne
  • Soft Power w polityce Unii Europejskiej
  • Unia Europejska w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego
  • Polityka wschodnia UE – cele, zakres i funkcjonowanie
  • Rola Polski w kształtowaniu wschodniego wymiaru integracji europejskiej
  • Stosunki UE z Chinami na początku XXI w. w kontekście zmieniającego się ładu globalnego
  • Stosunki UE z Turcją – aspekty polityczne, gospodarcze i społeczne
  • Polityka zagraniczna UE wobec regionów Morza Śródziemnego i Afryki Północnej
  • Polityka zagraniczna UE wobec Bałkanów i Europy Środkowej i Wschodniej.
  • Stosunki UE z krajami rozwijającymi się, w tym zwłaszcza z Afryką Subsaharyjską
  • Międzynarodowa rola Polski jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej (m.in. rola i znaczenie Grupy Wyszehradzkiej, stosunki Polski z sąsiadami, 600-lecie stosunków dyplomatycznych Polska-Turcja, Polska jako nowy donator pomocy rozwojowej)

Problemy gospodarcze UE, międzynarodowy ład gospodarczy i wyzwania globalne

W ramach działalności badawczej dotyczącej problemów gospodarczych UE, międzynarodowego ładu gospodarczego i wyzwań globalnych (pkt 2) realizuje się następujące tematy badawcze:

  • Miejsce UE w kryzysie gospodarczym w 2008 r. i jego implikacje dla ładu międzynarodowego
  • Analiza zmian zachodzących w architekturze instytucjonalnej i regulacyjnej rynku finansowego w UE oraz ich wpływu na regulację rynku finansowego w Polsce
  • Rynki wschodzące a rola i znaczenie UE w gospodarce światowej
  • Chiny jako aktor globalny w świecie post-2008
  • Kryzys gospodarczy i finansowy w świetle teorii integracji europejskiej
  • Polska i Europa Środkowa wobec kryzysu gospodarczego z 2008 r.
  • UE w systemie międzynarodowej pomocy rozwojowej – Milenijne Cele Rozwoju i „ład pomocowy po 2015 r.”
  • Migracje jako wyzwanie dla bezpieczeństwa europejskiego
  • UE wobec problematyki terroryzmu międzynarodowego – aspekty funkcjonalne i instytucjonalne
  • Rola funduszy UE w wymiarze regionalnym i globalnym
  • Bariery w pozyskiwaniu funduszy unijnych oraz wpływ interwencjonizmu finansowego na rozwój rynku pracy
  • Związki idei i kultury intelektualnej z myślą ekonomiczną oraz wybory dokonywane w ramach polityki gospodarczej
  • Związki pomiędzy państwem a gospodarką w trakcie procesów transformacyjnych

Prawno-instytucjonalne aspekty funkcjonowania UE

W ramach działalności badawczej dotyczącej prawno-instytucjonalnych aspektów funkcjonowania UE (pkt 3) realizuje się następujące tematy badawcze:

  • Odpowiedzialność międzynarodowa za naruszenia prawa przez państwa i organizacje międzynarodowe
  • Ewolucja źródeł prawa Unii Europejskiej po Traktacie lizbońskim
  • Ewolucja systemu instytucjonalnego Unii Europejskiej po Traktacie lizbońskim
  • Prawne aspekty stosunków zewnętrznych UE, ze szczególnym uwzględnieniem polityki zagranicznej oraz polityki handlowej
  • Zasada „rozumu publicznego” (public reason) jako kategorii prawno-filozoficznej odnoszącej się do prawowitości prawa i władzy publicznej, a także zastosowanie tej koncepcji w odniesieniu do instytucji ponadnarodowych, takich jak UE i Europejski Trybunał Praw Człowieka
  • Idea i praktyka obywatelstwa europejskiego
  • Studia porównawcze nad amerykańskim i europejskim sądownictwem konstytucyjnym
  • Studia nad sądownictwem konstytucyjnym w państwach post-komunistycznych Europy Środkowej i Wschodniej
  • Perspektywa utworzenia systemu partyjnego na poziomie europejskim (ogólnoeuropejska rola fundacji politycznych)
  • Funkcjonowanie prawa rynku finansowego
  • Ochrona praw podstawowych jednostek w kontekście regulacji prawnych z zakresu zdrowia publicznego i bio-bezpieczeństwa
  • Prawne aspekty rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo w wymiarze globalnym i w skali UE, w tym w odniesieniu do ryzyka finansowego, bezpieczeństwa klimatycznego i energetycznego oraz zagrożeń dla jednostek w kontekście polityki wizowej i zarządzania kryzysowego, cyber-zagrożeń i polityki obronnej państw.

Socjologiczne i społeczno-kulturowe aspekty procesów integracyjnych w UE

W ramach działalności badawczej dotyczącej socjologicznych i społeczno-kulturowych aspektów procesów integracyjnych w UE (pkt 4) realizuje się następujące tematy badawcze:

  • Procesy postindustrialne w kontekście głównych nurtów w europejskiej myśli społecznej
  • Przemiany w kulturze współczesnej Europy a polityka kulturalna Unii Europejskiej
  • Efektywność unijnych programów kulturalnych
  • Instrumenty i procesy decyzje w ramach polityki kulturalnej UE
  • Polska dyplomacja kulturalna
  • Budowanie i kreacja „Polskiej Marki” w świecie jako instrument polityki zagranicznej Polski
  • Zmiana paradygmatu polityki kulturalnej UE w świetle Europejskiej Agendy dla Kultury
  • Wpływ przeszłości na przebieg procesów integracyjnych w Europie – kategorie ‘europejskość’ i ‘narodowość’ w kulturze polskiej – wyobraźnia społeczna II Rzeczpospolitej”
  • Radykalizm i nacjonalizm jako formy ruchu społecznego w Europie
  • Wizerunek wolnomularstwa w kinematografii europejskiej i amerykańskiej od czasów filmu niemego po produkcje najnowsze

Metodologia i studia europejskie

W ramach działalności badawczej dotyczącej metodologii i studiów europejskich (pkt 5) realizuje się następujące tematy badawcze:

  • Dyscyplinarna analiza czy interdyscyplinarna synteza? Uwagi o europeistyce jako kierunku studiów uniwersyteckich
  • Teoretyczne i metodologiczne problemy europeistyki a rozwój nowej dyscypliny naukowej „europeistyka”
  • Najnowsze trendy w badaniach nad studiami europejskimi
  • O fałszywym rozumieniu interdyscyplinarności w studiach europejskich.

Historyczne aspekty integracji europejskiej

W ramach działalności badawczej dotyczącej historycznych aspektów integracji europejskiej (pkt 6) realizuje się następujące tematy badawcze:

  • Pojęcie, geneza, koncepcje i modele integracji europejskiej w ujęciu historycznym
  • Uwarunkowania oraz etapy procesów integracyjnych we współczesnej Europie, przede wszystkim w ramach Unii Europejskiej.
  • Historyczne ujęcie międzynarodowych aspektów procesów integracji europejskiej, zwłaszcza w kontekście udziału w nich Polski w przeszłości oraz współcześnie jako państwa członkowskiego UE
  • Ukazanie roli Polski w procesach integracji europejskiej w ujęciu historycznym
  • Bezpieczeństwo Polski 1918-2004: granice, system międzynarodowy, siła własna

Informacja europejska (informatologia)

W ramach działalności badawczej dotyczącej informacji europejskiej (informatologii) (pkt 7) realizuje się następujące tematy badawcze:

  • Polityki społeczeństwa informacyjnego w Polsce
  • Polityka informowania o Unii Europejskiej w Polsce
  • Sektorowe polityki informacyjne w UE
  • Pojęcie, geneza i znaczenie polityki informacyjnej Unii Europejskiej
  • Proces formułowania, finansowania i krytycznej analizy polityki informacyjnej UE w dobie globalizacji
  • Zewnętrzne i wewnętrzne aspekty unijnej polityki informacyjne UE